ESGAD Başkanı Haluk Olcay: ”Sektördeki Gelişmelerden Umutluyuz”

Önceki sayılarımızda olduğu gibi bu sayımızda da MASFED üyesi bir derneği sizlere tanıtmaya devam ediyoruz. Eskişehir Oto Galericileri Yardımlaşma Derneği’nin (ESGAD) deneyimli ve çalışkan Başkanı Haluk Olcay ile derneklerine, MASFED’e katılış sürecine ve sektöre dair güzel bir sohbet gerçekleştirdik.

Öncelikle biraz kendinizden bahseder misiniz?

Ben 1973 Eskişehir doğumluyum, babadan otomobilci bir aileden geliyorum. Babam 1968 yılında otomobil sektöründe faaliyetine başlamıştı. Ben de üniversiteyi bitirdikten sonra, Ziraat Mühendisi olmama rağmen hiç mesleğimi yapmadan direkt işin içerisine girdim, 23 yıldır bu sektörün içerisindeyim, neredeyse çocukluktan beri bu işin içerisindeyiz. Kardeşimle babam da hala çalışır. Şu an Eskişehir Ticaret Odası meclis üyesiyim, aynı zamanda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği meclis üyesiyim. Eskişehir ikinci el sektörünü iyi temsil ettiğimi düşünüyorum.

ESGAD’ın kurulma aşaması ve MASFED’e üye olma sürecinizden bahseder misiniz?

Eskişehir Oto Galericileri Yardımlaşma Derneği (ESGAD) 20 yıllık bir dernek. Geçmişte babam kurmuştu, biz devraldık. Derneğimizin kültüründe eskilerden yenilere devredilen bir sistem var, biz de sonraki nesillere devredeceğiz. Hiç kimse bu koltukta sonuna kadar oturmayacak, oturmaması da gerek zaten. Önemli olan sektöre bir şeyler kazandırmak. Biz yönetime gelinceye kadar derneğimiz pasif bir durumdaydı, mesleki yeterlilik belgesi’nin çıkmasıyla birlikte biz derneğimizi maksimum düzeyde öne çıkardık. Arkadaşlarımıza belgelerini federasyonumuz kanalıyla alabileceklerini anlattık. Bu dernek vasıtasıyla bu belgelerin alınabileceğini söyledik. Dernek üye sayısını artırmaya çalıştık, şu an da 145 civarında üyemiz var. 2018 başı itibariyle de MASFED’e üye olduk. Orada da bulunmak istedik. Kanunun çıkma aşamasında da ciddi çabalarımız oldu. Bir gün sektördeki büyüklerimizle otururken, bir yönetmeliğe, kanuna ihtiyacımız var diye bir düşünce çıktı. Sonra kendi imkanlarımızla bir taslak yazdık. O taslak 2009 yılında benim imzamla ETO üzerinden TOBB’a gönderildi. O yıllarda Kayseri’de Ekrem Şimşek öncülüğünde bir toplantı yapılmıştı, buradan çok güzel bir ekiple gittik. Toplantıda Türkiye genelinde 1000 katılımcı vardı. O topluluğun bir şeyler yapma isteğini görünce çok heyecanlandık. O dönemki Bakanlarımızdan Nihat Ergün’e dosyamızı elden verdik. Belki de bir ateş yaktık. Daha sonra o Kayseri toplantısı 2010 yılında MASFED’in kurulmasına neden oldu. Yönetmelik konusunda MASFED bünyesinde çalışmalar oldu, TOBB’da oldu, Ticaret Odalarında devam etti. Ortak bir sinerji ve azimle 13 Şubat’ta yönetmelik yayınlanmış oldu. Bu hakikaten sevindirici bir şey. Bu açıdan umutluyuz.

Sektörde en büyük sorunların başında kayıt dışılık geliyor. Bu yılın başında yürürlüğe giren İkinci el Yönetmeliği ile ilgili neler söylemek istersiniz? Sizce bu sorunun çözümü noktasında ne gibi bir katkı sağlar?

Eskişehir’de şu anda 155 civarında ikinci el ticareti yapan arkadaşımız var. Sıfır bayiliklerin çoğu da Eskişehir’de mevcut. Motorlu araç sayısı ve satışları üzerinden gidecek olursak Eskişehir’de trafiğe kayıtlı 256 bin motorlu araç var. Bu, Türkiye ile kıyaslanınca aşağı yukarı yüzde 1’lik bir dilime denk geliyor. Yıllık tahmini olarak Oto Center’da 15 bin civarında resmi satış gerçekleşiyor. Tabii Eskişehir’in gerçek rakamı 45 bin… Aradaki 30 binlik fark bu işteki kayıt dışılıktan kaynaklanıyor. Biz Oto Center’daki üye arkadaşlarımıza bu kayıt dışı ekonominin kayıtlı hale gelmesi için bizlere de iş düştüğünü, hizmet kalitesini artırarak bunu sağlayabileceklerini söylüyoruz. Bu belgelendirmeyle bunun bir kısmı elbette kayıtlı hale gelecektir. 2019 Ağustos ayı itibariye zorunlu hale gelecek yönetmelikle arkadaşlarımızın da sorumlulukları artıyor. Yüksek model araçlarda garanti zorunluluğu devreye gidiyor. Yaptığımız işi daha kaliteli yapmak zorundayız, bu yönetmeliğin bir gereği. Dolayısıyla kullanıcı mağduriyetleri de ortadan kalkacaktır. Bir elek sistemi aslında, bu yönetmelikteki sorumlulukları yerine getiremeyen kişiler sektörden çıkacaktır. Türkiye çapında 7 milyon adet ikinci el satışı oldu. 7 milyon adedin 1,5-2 milyon arasında kayıtlı, yani 5 milyonluk bir kayıt dışılık mevcut.

İkinci el otomotiv sektörü hakkında neler söylemek istersiniz?

2017 yılında sıfır otomobil satış rakamı 950 – 980 bin aralığındaydı. Bu sene kurun hareketi, ÖTV’deki değişiklikler, genel piyasadaki durağanlıktan dolayı bu sene 700 bin rakamlarını anca yakalayacak gibi görünüyor. Eskişehir’deki sıfır araba satan arkadaşlarımızla konuştuğumuzda ayda 1-2 tane arabayı anca satabildiklerini söylüyorlar. Şimdi tabii, plazaların ayda 1-2 satmasıyla ayakta durabilmesi mümkün değil, çalışanlarına ya ücretsiz izin veriyorlar, ya işten çıkarımlar oluyor. Böyle büyük bir sektörde kalifiye eleman işsizliğinin ortaya çıkmasına neden oluyor. Oradaki arkadaşlarımız tecrübeli, işi bilen, pazarlamayı bilen kişiler olduğu için yine sektörde var olmak isteyecekler, belki bize gelecekler. Bizler bu anlamda istihdama da katkı sağlayacağız. Eskişehir’ 15 tane bayi varsa, 155 tane ikinci el araba satan esnaf var. Belki o arkadaşlarımızı bu yönetmelik gereği aldığımız sorumlulukları yönetebilmek için bünyemize alacağız. Ama sıfır sektörünün iyiye gitmediğini, 2019’da da bunun devam edeceğini düşünüyorum. Çünkü insanlar otomobil alırlarken kredi kullanıyorlar, bugün 50 bin lira kredi kullansanız, 24 ayda 150 bin lira ödüyorsunuz. Ne olacak? İnsanlar ikinci ele yönelmeye başlayacaklar. Bundan sonraki sürede ortalama araç değiştirme süresinin de artacağını düşünüyorum. İnsanlar bu zamana kadar ortalama 3 yılda bir araçlarını yenilemek istiyorlardı, bu sürenin 2 katına çıkacağını düşünüyorum, öyle bir döneme giriyoruz. Bu durum muhakkak ikinci el satışını etkileyecektir, satış rakamlarının aşağı düşeceğini düşünüyorum. İkinci el otomotiv sektöründe yeni yaklaşımlar da ortaya çıkıyor. Kiralama sektörü de çok gelişti. Sıfır otomobil satıcıları kiralama sektörünü ciddi bir pazar olarak görüyorlar. Şimdi teni trend paylaşım sistemi. Türkiye’de birkaç tane böyle firma var. Saatlik araba paylaşımı yapıyorsunuz, ihtiyacınız olduğu saate arabayı alıyorsunuz. Yeni kuşağın yeni trendi bu; sahip olmak istemiyor, ihtiyacı kadar kullanmak istiyor. Bunun yaygınlaşacağını düşünüyorum.

İkinci el otomobilde oto center’lar ne yapmalı?

Biz dernek olarak yaptığımız toplantılarda oto center’ın bir anonim şirketi olması gerektiğini, burada birkaç kişinin bir araya gelerek, sonrasında da bunu genişleterek bir sermaye birlikteliği yapılması gerektiğini konuşuyoruz. Siz sermaye olarak ne kadar güçlüyseniz o kadar uygun şartlarda araba bulabiliyorsunuz. Bu belki de MASFED’in ve MASFED üzerinden bütün derneklerin bulundukları bölgede bir görevi olmalı, böyle sermaye birliktelikleri bir araya gelmeli. Hem kurumsallaşma gerçekleşebilir, hem de işe bir kalite gelebilir diye düşünüyorum. Bu arada sıfır araç satışlarının düşmesiyle herkes ikinci el sektörüne girmek, ikinci el sektörünü geliştirmek istiyor. Daha önce sıfır araç plazalarında gördüğümüz şey sıfırın yanında ikinci eli de yürütüyorlardı. Şimdi sıfırı biraz daha azaltıp ikinci eli daha da artırma yönünde bir takım yöntemler geliştiriyorlar. Mekânsal avantajları, yetişmiş personeli sebebiyle müşterinin tercihi oralar oluyor. Eğer ikinci el sektörüne de böyle hızlı bir şekilde girerlerse pazardan paylarını alırlar. Biz ESGAD olarak üyelerimize eğitim vermek istiyoruz, pazarlama, muhasebe, diksiyon, müşteri ilişkileri eğitimi verdirmek bizim projelerimiz arasında yer alıyor.